آخرین به‌روزرسانی: ۱۸ بهمن ۱۴۰۰
بیتستان: طبق گزارش پیوست، پیش‌نویس سند تحول رمزارزش در اختیار کارشناسان قرار گرفته و به احتمال خیلی زیاد، ستاد ملی رمزارزش‌ها تشکیل می‌شود. پیشنهاد تشکیل «ستاد ملی رمزارزش‌ها» برای سیاست‌گذاری، هماهنگی بین دستگاهی و تنظیم پیش‌نویس مصوبات دولت یا لوایح پیشنهادی به مجلس مطرح شده است. در ادامه جزئیات دقیقی از اتمام پیش نویس سند تحول رمزارزش بیان خواهیم کرد.
فهرست
اتمام پیش‌نویس سند تحول رمزارزش
پیشنهاد تشکیل ستادی با نام ستاد ملی رمزارزش برای سیاست‌گذاری، هماهنگی بین دستگاهی و تنظیم پیش‌نویس مصوبات دولت یا لوایح پیشنهادی به مجلس مطرح شده است. در ستاد ملی رمزارزش ۲۱ عضو از دستگاه‌های مختلف دولتی و نهادهای خصوصی حضور خواهند داشت.
آخرین نسخه این پیش‌نویس، با توجه به تاریخ تدوینش (۱۵ بهمن ۱۴۰۰) در حالی از طریق شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که محسن رضایی صدرآبادی یکی از اعضای کارگروه تدوین این سند در توییتر خود، خبر تکمیل نسخه شانزدهم بررسی احکام ساماندهی زیست‌بوم رمزارزش‌ها را داده بود.
طبق گفته محسن رضایی صدرآبادی، این سند این هفته برای بررسی نظرات کارشناسان در اختیار آنان قرار خواهد گرفت تا آنان نیز نظرات خود را برای بهبود آن اعلام کنند.
این پیش‌نویس در هفت فصل تدوین شده و سعی شده تکلیف تمامی بخش‌های درگیر با موضوع دارایی‌های دیجیتالی و رمزارزها را مشخص کند، به همین دلیل است که به جای واژه رمزارز، از واژه رمزارزش استفاده کرده‌اند.
یکی از مهم‌ترین و بارزترین ویژگی‌های این سند، این است که ممنوعیتی برای استفاده و بهره‌برداری از مرزارزش‌ها تعیین نشده، بلکه سعی شده با ساماندهی این بخش امکان فعالیت در این حوزه را فراهم کند. تنها ممنوعیتی که مورد تاکید قرار گرفته استفاده از رمزارز‌های جهان‌روا به عنوان ابزار پرداخت در داخل کشور است.
همچنین در بخشی به انتشار توکن‌های کاربردی اشاره و مسئولیت تعیین تکلیف آن به سازمان بورس و اوراق بهادار واگذار شده و صندوق‌های دارایی سرمایه‌گذاری رمزارزشی پیش‌بینی شده‌اند.
انواع توکن:
در این سند به سه نوع توکن اشاره شده است:
- توکن کاربردی
- توکن اوراق بهادار
- توکن پرداخت. توکن
توکن کاربردی یک گواهی دیجیتالی است که امتیاز دسترسی یا بهره‌برداری به کالا یا خدمات مشخص‌شده از سوی ناشر آن را فراهم می‌کند.
توکن اوراق بهادار نیز گواهی دیجیتالی صادرشده از سوی ناشر است که بر مالکیت دارنده توکن بر تمام یا بخشی از یک دارایی با شرایط و الزامات توافق شده در اسناد و قراردادهای مربوط به توکن مربوطه دلالت دارد.
توکن پرداخت نیز گواهی دیجیتالی تعریف شده است که به عنوان ابزار پرداخت برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده می‌شود. در این سند آمده است که رمزپول بانک مرکزی نوعی توکن پرداخت پرداخت است که صرفاً از سوی بانک مرکزی به عنوان واحد پول رسمی کشور خلق می‌شود.
ستاد ملی رمزارزش:
طبق مفاد اشاره شده در این پیش نویس، ستاد ملی رمزارزش قرار است وضعیت ساماندهی و سیاست‌گذاری این حوزه را بر عهده گیرد، از همین رو ترکیب اعضا به گونه‌ای تعیین شده است که تقریباً از تمامی دستگاه‌های اجرایی دخیل با موضوع، عضوی در ستاد حضور دارد.
معاونت اقتصادی ریاست جمهوری به عنوان رئیس ستاد انتخاب شده و مرکز ملی فضای مجازی، وزارت اقتصاد، اطلاعات، نفت، صمت، نیرو، ارتباطات، و کشور، عضو این ستاد هستند. همچنین دادستان کل کشور، سازمان اطلاعات سپاه، بانک مرکزی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان بورس، اتاق بازرگانی، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و سه نماینده از سایر سمن‌های رسمی و دو کارشناس از دانشگاه اعضای این ستاد پیشنهادی را تشکیل می‌دهند.
شناسایی کسب‌وکارهای فعال در حوزه رمزارزش‌ها:
در این پیش‌نویس، وزارت امور اقتصادی و دارایی مسئول شناسایی کسب‌وکارهایی شده است که در حوزه رمزارزش‌ها فعالیت می‌کنند؛ به این منظور باید زیرساخت‌های لازم برای رصد، کنترل و نظارت را مطابق با قانون مبارزه با پولشویی فراهم کند. سامانه هوشمند رکن نیز یکی از سامانه‌هایی است که این وزارتخانه موظف به راه‌اندازی و ایجاد آن شده است.
سامانه هوشمند رکن، سامانه‌ای برای رصد، کنترل و نظارت بر بازار رمزارزش‌هاست که برای اتصال به سامانه‌های معاملاتی سکوهای مجاز و به قصد ثبت و نگهداری اطلاعات مربوط به تبادل و تراکنش‌های بازار رمزارزش‌ها و همچنین رصد و پایش تراکنش‌ها در وزارت اقتصاد ایجاد خواهد شد.
وزارت اقتصاد باید اطلاعات و هویت کاربران و ارائه‌دهندگان خدمات و کسب‌وکارهای مبتنی بر رمزارزش‌ها را روی این سامانه ثبت کند و کلیه کسب‌وکارها نیز باید به سرویس‌های این سامانه متصل شوند.
رمزارز و رمزپول:
در این پیش‌نویس خط مشخصی میان رمزپول و رمزارز کشیده و تکلیف رمزارزش‌ها با پشتوانه ارز یا طلا نیز مشخص شده است. بر این اساس اگر بخواهند رمزارزش با پشتوانه طلای بانک مرکزی صادر کنند، باید از بانک مرکزی مجوز بگیرند و رمزارزش با پشتوانه طلا خارج از ذخایر بانک مرکزی نیازمند مجوز سازمان بورس است.
همچنین مسئولیت مخاطره استفاده از رمزارزها بر عهده متعاملان آن است و تاکید شده که از رمزارزها به جز رمزپول به عنوان ابزار پرداخت در داخل کشور نمی‌توان استفاده کرد.
پیش‌بینی شده که خدمات درگاه پرداخت رمزارزش صرفاً به پذیرندگانی تعلق گیرد که مشتریان خارجیِ نیازمند پرداخت ارزی داشته باشند. رمزارزش‌های دریافت‌شده از مشتری به صورت مستقیم و بدون واسطه در سکوهای تبادل رمزارزش داخلی فروخته و معادل ریالی آن به حساب پذیرنده واریز شود. دریافت رمزارزش از اتباع ایرانی از طریق درگاه پرداخت مذکور در داخل مرزهای تجاری کشور ممنوع است و در صورت شناسایی مبادلات موصوف، مبادله‌کنندگان مشمول پرداخت جریمه خواهند بود.
همچنین بانک مرکزی به منظور بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت رمزارزش‌ها در تسهیل پرداخت‌های خارجی کشور باید با همکاری وزارت صمت در یک دوره ۶ماهه نسبت به تمهید امکان استفاده از رمزارزش‌ها در صادرات یا تامین ارز واردات کشور از طریق سامانه جامع تجارت اقدام کند.
علیرضا پیمان‌پاک رئیس کل سازمان توسعه تجارت نیز پیش از این از عملیاتی شدن استفاده از رمزارزها در صادرات و واردات کشور خبر داده بود.
انتشار توکن:
همچنین در این سند پیش‌بینی شده که انتشار توکن‌های کاربردی، اوراق بهادار و امثالهم، در صورتی امکان پذیر است که سازمان بورس مجوز لازمه را صادر کرده باشد. همچنین مصادیق توکن‌های کاربردی را نیز باید سازمان بورس تعیین کند.
نهاد امین دارایی رمزارزش یکی دیگر از نهادهای تعریف و رسمیت یافته این سند است. سازمان بورس باید در یک دوره سه ماهه ضوابط ایجاد و بهره‌برداری از نهادهای امین دارایی را تعیین کند و وزارت اقتصاد نیز باید افراد را تشویق کند تا رمزارزش‌های خود را در نهادهای امین دارایی نگهداری کنند تا ریسک مفقودی یا سرقت کاهش یابد.
توسعه بلاک‌چین:
در بخشی از این سند پیش‌بینی شده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز ضوابط و الزامات فناورانه توسعه زیرساخت‌های بلاک‌چین، تولید و تبادل رمزارزش‌ها و دارایی دیجیتالی، توسعه و عرضه کیف‌های رمزارزش‌ها را در چارچوب معماری شبکه ملی اطلاعات وضع و ابلاغ کند. همچنین این وزارتخانه باید سند ملی حکمرانی داده‌های رمزارزش را تهیه کند و به تصویب شورای اجرایی فناوری اطلاعات برساند.
از طرفی نیز اشاره شده است که وزارت کشور از طریق سازمان ثبت احوال و با همکاری بانک مرکزی، وزارت صمت و سازمان ثبت و مالکیت معنوی قوه قضائیه باید برای استفاده از بلاک‌چین در زیرساخت‌های احراز هویت شهروندان اقدام کنند.
وضعیت سند تحول رمزارزش:
تاکنون ۱۶ نسخه از سند تحول رمزارزش تدوین شده است و به نظر می‌رسد که این پیش‌نویس در مراحل پایانی تدوین باشد، اما هنوز نهایی نشده و این هفته در اختیار کارشناسان برای بررسی و اظهار نظر قرار گرفته است.
در این سند تاکید شده که این نسخه نهایی نیست و از همین رو نمی‌توان آن را به عنوان مستند پذیرفت. این سند نیز یکی از ۳۷ سند تحولی است که دولت برای بخش‌های مختلف تدوین کرده. از میان این ۳۷ سند تحول تاکنون سند تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است.