آخرین به‌روزرسانی: ۳۰ بهمن ۱۴۰۰
اگر در بازار رمزارزها فعال باشید قطعا نام توکن‌ها را شنیده‌اید. اما شاید ندانید لغت توکن از کجا میاید و نقش آن در دنیای ارزهای دیجیتال و چیست و چه کاربردهایی دارد. در واقع توکن در لغت به معنی ژتون‌های شرط‌بندی است اما این کلمه در دنیای کریپتوکارنسی معنایی متفاوت دارد. بیش از ۱۷هزار ارز دیجیتال در دنیا وجود دارد که تعداد زیادی از آن‌ها توکن بوده و این توکن‌ها امروزه عضوی جدایی‌ناپذیر از دنیای رمزارزها هستند که تا به امروز اصلاحاتی بنیادین در سازوکار این بازار ایجاد کرده‌اند.
اما توکن ارز دیجیتال چیست؟، انواع آن کدام‌اند و تفاوت کوین با توکن در چیست؟ در این مقاله قصد داریم تا به تمامی این سوالات مهم پاسخ دهیم پس با بیتستان همراه باشید.
فهرست
توکن چیست؟ و چرا توکن‌ها مهم هستند؟
توکن‌ها (Token) به زبان ساده، رمزارزهایی هستند که معمولا شبکه‌ی بلاک‌چین مخصوص به خودشان را ندارند و اصطلاحا روی بلاک‌چین سایر آلت‌کوین‌ها سوار هستند مانند توکنهای صنعت Defi. توکن‌ها قابلیت‌های مختلفی دارند و انواع مختلفی را شامل شده و معمولا توسط قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) ساخته می‌شوند.
قراردادهای هوشمند (Smart Contract) برنامه‌های یا به اصطلاح کدهای نرم‌افزاری‌ای هستند که جهت تسهیل ایجاد و خرید و فروش توکن‌ها در بستر بلاک‌چین‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پروتکل‌ها بدون واسطه بوده و تایید و اجرای قراردادهای بلاک‌چینی را به راحتی ممکن می‌کنند.
توکن‌ها یک کارکرد بسیار مهم در دنیای رمزارزها دارند و آن هم جذب سرمایه برای یک پروژه است. در عرضه اولیه‌های (ICO) یک پروژه رمزارزی معمولا توکنی به عنوان هدیه به افراد مختلف در قالب عرضه‌ی اولیه داده می‌شود که برای جذب سرمایه و توجه سرمایه‌گذاران به این پروژه حائز اهمیت است.
توکن‌ها مانند کوین‌ها می‌توانند به عنوان دارایی‌های دیجیتال برای خرید و فروش و نقل و انتقال مورد استفاده قرار بگیرند. هم‌چنین با خرید توکنهای ارزشمند می‌توان به آن‌ها به چشم سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت نیز نگاه کرد.
انواع توکن
توکن‌ها دارایی‌هایی با کارکردهای متفاوت از کوین‌ها هستند. انواع آن عبارتند از:
- توکنهای بهادار (Security Tokens)
- توکنهای کاربردی (Utility Tokens)
- توکنهای پرداختی مانند تتر یا ریپل
- توکنهای غیرقابل تعویض (NFT)
- توکنهای سهامی (Equity Tokens)
تفاوت‌های مهم توکن با کوین
کوین‌ها (Coins) کارکرد و مفاهیم پول واقعی را دارند و تعداد عرضه‌ی آن‌ها در بازار محدودتر است. بسیاری کوین‌ها قابلیت استخراج داشته و هم‌چنین شبکه بلاک‌چین مخصوص به خود را دارند. می‌توان از کوین‌ها در خرید و فروش و نقل و انتقال استفاده کرد.
توکن‌ها کارکردهایی محدودتر داشته و به نوعی کارکرد پولی ندارند بلکه مانند سهام شرکت‌ها هستند. به این معنی که شما نمی‌توانید با سهام یک شرکت یک وعده‌ی غذایی تهیه کنید. هرچند سهام یک شرکت دارایی ارزشمندی است اما کارکرد پول را ندارد. البته این امر به این معنی نیست که نمی‌توان با سرمایه‌گذاری روی توکن‌ها کسب سود کرد.
عرضه‌ی توکن‌ها در بازار ارزهای دیجیتال بسیار بیشتر از کوین‌ها است و همین مورد البته از ارزش بازار آن‌ها می‌کاهد. بطورکلی پروژه‌های ارز دیجیتال مانند هر دارایی دیگری در صورت عرضه‌ی زیاد، دچار افت قیمت و کاهش ارزش بازار خواهند شد. برای همین پروژه‌های قوی مانند بیت کوین سعی کرده‌اند یک مقدار مشخص کوین عرضه کنند.
بهترین مثال برای توکن‌ها که این روزها بسیار نامش شنیده می‌شود، توکن MANA است که روی شبکه بلاک‌چین Erc-20 اتریوم قرار دارد. این توکن در دنیای متاورسی Decentraland کار پول واقعی را انجام می‌دهند و برای خرید و فروش زمین و هرچیز دیگری نیاز به این توکن داریم. علاوه بر این می‌توان به این رمزارز به چشم یک سرمایه‌گذاری بلند مدت هم نگاه کرد.
برای مطالعه بیشتر در مورد کوین‌ها به این مطلب مراجعه کنید
کوین چیست؟روش ساخت یک توکن
اولین قدم برای ساخت یک توکن شناسایی هدف و کارکرد آن و هم‌چنین جامعه‌ی مخاطبین توکن است. در وهله‌ی بعد باید بلاک‌چینی که امکانات مورد نیاز ما را ارائه می‌دهد انتخاب کنیم. همانطور که در آغاز اشاره کردیم، توکن‌ها معمولا در بستر بلاک‌چین‌های دیگر توسعه داده شده و عرضه می‌شوند.
از معروف‌ترین بلاک‌چین‌هایی که جهت ساخت توکن استفاده می‌شود، بلاک‌چین اتریوم است اما این بلا‌چین بدون عیب نیست. یکی از معایب اصلی آن هزینه‌ی ساخت توکن بالا و مشکلاتی مانند مقیاس‌پذیری است. بنابراین بلاک‌چین‌های کاردانو، سولانا، فانتوم و … می‌توانند گزینه‌های دیگر پیش روی ما باشند
بعد از طی کردن این مراحل نوبت به برنامه‌نویسی توکن می‌رسد. در این مرحله برنامه‌نویس با کدنویسی یک قرارداد هوشمند (Smar Contract) می‌تواند نوع توکن و کارکردهای آن را با توجه به نیاز و اهداف پروژه کدنویسی کند. مرحله‌ی آخر عرضه‌ی توکن بر اساس استاداردهای توکن‌سازی است. اولین قراردادهای هوشمند روی بلاک‌چین اتریوم عرضه شدند و بنابراین بسیاری از توکن‌ها از این بستر استفاده می‌کنند اما همانطور که اشاره شد گزینه‌های بسیار بیشتری امروزه وجود دارد. بهتر است قبل از عرضه‌ی نهایی توکن، ابتدا آن را با ابزار موجود در بلاک‌چین‌های آزمایشی تست کنید. قابل ذکر است که هزینه‌ی نهایی توکن بسیار وابسته به افزونه‌ها و مشخصه‌هایی است که توکن شامل می‌شود. بطورمثال هزینه‌ی توسعه‌ی یک اپلیکیشن متمرکز بسیار بیشتر از عرضه‌ی یک توکن است. هم‌چنین بستر بلاک‌چینی انتخابی نیز در افزایش یا کاهش هزینه‌ها موثر خواهد بود. توکن‌ها عملکردی مشابه کوین‌ها دارند. اما از معایب آن‌ها کارکردی محدودتری است که ارائه می‌کنند. البته با گسترش بازار NFT تا حدودی صنعت توکن‌ها هم گسترده‌تر شده است. اما در کل کارکرد توکن‌ها محدودتر از کوین‌ها است و حوزه‌های محدودتری را شامل می‌شود و تعداد عرضه‌ی آن‌ها بیشتر است که می‌تواند از ارزش توکن‌ها کم کند. هم‌چنین بخاطر کلاهبرداری‌های فراوانی که سازندگان توکن‌ها ممکن است انجام دهند ممکن است در صورت خریداری یک توکن نامعتبر تمام سرمایه به یکباره از دست برود بنابراین برای اطمینان بیشتر باید قبل از خریداری توکنهای تازه عرضه شده، تحقیقات کاملی انجام داد. توکن‌ها بخاطر کارکرد خاصی که دارند و قابلیت اجرا روی بلاک‌چین سایر رمزارزها علی‌الخصوص اتریوم، می‌توانند به ساخت و توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Defi) کمک کنند و در صنایع بازی (Gaming) و NFT بسیار مورد استفاده هستند. بخاطر عدم نیاز به یک توسعه‌ی یک بلاک‌چین و عرضه‌ی یک کوین مشخص در بستر توسعه داده شده، هزینه‌ی ایجاد یک توکن و تیم فنی موردنیاز برای انجام کدنویسی‌های آن به مراتب پایین‌تر از هزینه‌ی ایجاد یک کوین است. همانطور که اشاره شد از معایب توکن‌ها عرضه‌ی زیاد آن‌ها در بازار رمزارزها است. یکی از راهکارهایی که معمولا سازندگان توکن برای بالا بردن ارزش آن استفاده می‌کنند، فرایندی به نام توکن‌سوزی است. اما توکن‌سوزی چگونه انجام می‌پذیرد؟ توکن‌سوزی فرایندی است که در آن سازندگان توکن یا افرادی که حجم بالایی از عرضه‌ی کل آن را در دست دارند (یعنی نهنگ‌ها) با ارسال کردن مقدار زیادی از دارایی شخصی‌شان به یک کیف‌پول غیرقابل بازیابی، این توکن‌ها را از دسترس خارج می‌کنند. علت انجام اینکار این است که با کم شدن عرضه‌ی توکن، قیمت آن افزایش کرده در نتیجه سازنده یا نهنگ‌های آن در نهایت سود بیشتری از توکن مورد نظر بدست می‌آورند. بسیاری از توکن‌ها فرایند توکن‌سوزی را بطور مداوم و بعد از افت قیمت در سری‌های زمانی مختلف اجرا می‌کنند. به دلیل راحتی ایجاد یک توکن در بستر بلاک‌چین‌هایی مانند اتریوم یا سولانا، هرکس می‌تواند با هزینه‌ی یک مبلغ نه چندان هنگفت، توکن شخصی‌اش را به بازار ارزهای دیجیتال عرضه کند. در این بین اشخاصی با هدف سود شخصی به قصد کلاهبرداری توکن شخصی‌شان را عرضه می‌کنند و همین موضوع سرمایه‌گذاری روی توکن‌ها را ریسکی‌تر می‌کند. بنابراین برای اینکه به دام افراد کلاهبردار در این حوزه نیفتیم، بهترین کار انجام تحقیقات کامل قبل از خرید توکن مورد نظر است. بهترین منبع برای خرید یک توکن سایت‌هایی مانند CoinMarketcap هستند. هم‌چنین باید وایت‌پیپر توکن‌ها را هم بادقت بررسی کرده و با راهنمایی از متخصصان بازار کریپتوکارنسی دست به سرمایه‌گذاری بزنیم.. جمع بندی هرچند توکن‌ها دارای مشخصه‌های نسبتا متفاوتی از کوین‌ها هستند اما مزایای خاص خودشان را دارند. توکن‌ها و کوین‌ها شباهت‌هایی هم با یکدیگر دارند مثلا هر دو قابل نقل و انتقال هستند و در خرید و فروش‌‌ها می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. هم‌چنین در صورتی که پروژه‌ی آن‌ها قوی باشد می‌توان به دید سرمایه‌گذاری هم از آن‌ها استفاده کرد. برای مطالعه سایر مطالب آموزشی بیتستان می‌توانید به اینجا مراجعه کنیدمعایب توکن نسبت به کوین‌ها
مزایای توکن نسبت به کوین‌ها
منظور از توکن‌سوزی چیست ؟
آیا توکن‌ها ارزش سرمایه‌گذاری دارند؟