آیا NFT ها فقط مختص به دنیای هنر هستند یا کاربردهای بیشتری دارند؟

آخرین به‌روزرسانی: ۲۶ بهمن ۱۴۰۰

اخیرا شاهد خبرساز شدن توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) در حوزه کریپتوکارنسی‌ها بوده‌ایم؛ از به حراج گذاشتن کاور آلبوم یک رپر ایرانی گرفته تا اقدام عجیب یک تنیس باز معروف که بازوی خود را به عنوان NFT برای فروش قرار داد و حتی فروش یک نقاشی معروف سوخته متعلق به نقاشی به نام بنکسی به عنوان NFT.

برخی متخصصان این حوزه معتقدند که هیاهوهای ایجاد شده درباره NFT های میلیون دلاری معقول و به جا است و با گذشت زمان شاهد ظهور موارد استفاده‌ی بیشتر و جدیدتری از این دارایی‌ها خواهیم بود.

NFT مخفف عبارت Non-Fungible Token و به فارسی به معنای توکن غیر قابل تعویض است؛ این توکن‌ها از فناوری بلاکچین برای ایجاد دارایی‌های دیجیتال منحصر به فرد استفاده می‌کنند که قابل تعویض نیستند. به عنوان مثال رمزارزهایی مانند بیت کوین و اتر منحصر به فرد نیستند و قابلیت جابجایی دارند، همچنین شما می‌توانید بیت کوین خود را با بیت کوین فرد دیگری عوض کنید. در مقابل از هر NFT فقط یک نسخه وجود دارد و به همین دلیل آن‌ها را غیر قابل معاوضه می‌نامند.

پیش از این که تلفن‌های هوشمند وارد بازار شوند و مردم بتوانند با افراد مشهوری که دوست دارند عکس یادگاری بگیرند، باید از این افراد امضا می‌گرفتند و آن را به عنوان یادگاری نگه می‌داشتند. با این وجود ارزش این یادگاری‌های نادر هنوز هم بسیار زیاد است و همچنان پابرجاست.

امروزه به لطف فناوری بلاک چین، مجموعه‌های دیجیتالی در حال گرفتن جای دست نوشته‌ها و یادگاری‌های امضا شده هستند و حتی می‌بینیم که بسیاری از آثار هنری منحصر به فرد به عنوان توکن‌های غیر قابل تعویض به فروش می‌رسند. چندی پیش هنرمندی به نام مایک وینکلمان (Mike Winkelmann) با نام مستعار Beeple، اثر هنری خود به نام Everydays: The First 5000 Days را با قیمت باورنکردنی ۶۹ میلیون دلار به عنوان NFT به فروش رساند. این اثر حاوی ۵۰۰۰ تصویر مجزا است که در واقع حاصل کار روزانه این هنرمند از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۱ میلادی هستند.

اثر هنری  «Everydays: The First 5000 Days»

NFT هنری دیگر، فروش یک نقاشی سوخته به عنوان توکن غیر قابل تعویض بوده که در ابتدا به آن اشاره شد. حدود ۳ هفته پیش مرد جوانی که چهره خود را با ماسک پوشانده بود در یکی از پارک‌های بروکلین مقابل دوربین رفته و درباره توکن‌های غیر قابل تعویض صحبت کرد. سپس یک اثر هنری معروف از نقاشی به نام بنکسی را مقابل دوربین به آتش کشید. بعد از آن این نقاشی سوخته حدود ۳۸۲ هزار دلار فروخته شد.

نقاشی سوخته بنکسی

همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، یکی از رپرهای ایرانی به نام سروش لشکری (هیچکس) نیز از قافله عقب نماند و چند روز پیش کاور یکی از آلبوم‌های خود به نام مجاز را در قالب توکن غیر قابل تعویض برای فروش قرار داد. البته این اقدام شایعاتی را به همراه داشت زیرا خالق کاور این آلبوم به حراج این اثر در پلتفرم OpenSea.io اعتراض کرد.

کاور آلبوم مجاز

با این حال دنیای هنر تنها صنعتی نیست که توانسته وارد دنیای NFT ها شود. تیم‌های مختلف ورزشی نیز با ایجاد نسخه‌های دیجیتال از آیکون‌ها و برندهای ورزشی نیز وارد این معرکه شده‌اند.

راب گرونکوفسکی (Rob Gronkowski) ستاره‌ی راگبی، مجموعه‌ای از توکن‌های NFT خود را با قیمت ۱/۸ میلیون دلار فروخت. این مجموعه، شامل تصاویری از لحظات حضور این بازیکن در بازی‌های لیگ قهرمانی بوده است. یکی از جاذبه‌های این مجموعه «Career Highlight Refractor Card» بوده که توسط وی به صورت دیجیتالی امضا شده است. شایان ذکر است که خریداران این توکن‌ها علاوه بر دریافت بلیط حضور در یکی از بازی‌های راگبی در سال ۲۰۲۱، می‌توانند این ستاره را از نزدیک ملاقات کنند.

NFT ایجاد شده توسط راب گرونکوفسکی

فروش توییت‌های امضا شده به صورت دیجیتالی به عنوان NFT نیز اخیرا خبرساز شده‌اند؛ جک دورسی مدیرعامل و بنیان‌گذار توئیتر، نسخه توکن شده اولین توییت خود را با قیمت ۲/۹ میلیون دلار به فروش رساند. درآمد حاصل از این حراج به یک موسسه خیریه آفریقایی که با ویروس COVID-19 مقابله می‌کند، اهدا شد.

توییت جک دورسی برای فروش اولیین پستش در توییتر

توکن‌های غیرقابل تعویض در سال ۲۰۲۱ بسیاری از اخبار حوزه ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده و گاه به گاه کلکسیون‌های دیجیتال با قیمت‌های چند میلیون دلاری به فروش می‌رسند. در حالی که این قیمت‌های نجومی برای NFT ها تعجب همگان را برانگیخته، این سوال مطرح می‌شود که آیا هیاهوی ناشی از این قیمت‌های عجیب، باعث می‌شود که استفاده از NFT ها برای موارد مفیدتر نادیده گرفته شود؟

ویتالیک بوترین خالق اتریوم امیدوار است که NFT ها از اکوسیستم‌های بلاکچینی پشتیبانی کنند.

بوترین در وب سایت خود پستی درباره NFT ها منتشر کرد و اظهار داشت که امیدوار است از NFT ها استفاده گسترده تری شود، مانند استفاده از آنها برای جمع‌آوری کمک‌های خیریه و سازمان‌هایی که با هدف بهبود شرایط اجتماعی کار می‌کنند.

وی به بودجه نسبتا کمی که برای بهبود زیرساخت‌های مختلف بلاکچین‌ها اختصاص داده می‌شود اشاره کرد. به عنوان مثال بوترین به شبکه اتریوم اشاره کرد که ۳۰ میلیون دلار را به صورت سالانه صرف تحقیقات، توسعه پروتکل و کمک هزینه برای بهبود اکوسیستم بلاک چین مصرف کرد. 

بوترین همچنین اظهار داشت که هیاهوی فعلی ایجاد شده در دنیای NFT ها، ممکن است اذهان عمومی را از ایجاد دستاوردهای بزرگ و ارزشمندتر دور کند و افزود:

اگر مشروعیت NFT ها بتواند در مسیر خوبی قرار گیرد، می‌تواند فرصت مناسبی برای ایجاد کانال‌های جمع‌آوری بودجه برای خیریه‌ها و اهداف دیگر ایجاد شود.

آیا شور و شوق ایجاد شده توسط توکن‌های غیر قابل تعویض به جاست؟

اکثر کارشناسان این صنعت فکر می‌کنند که ارزش نجومی برخی از NFT ها منطقی و به جا است؛ با این حال آن‌ها معتقدند که این کالاهای دیجیتال می‌توانند برای اهداف سودمندتری مورد استفاده قرار بگیرند.

• متیسون آشر (Mattison Asher)، محققی که درباره NFT و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) تحقیقاتی انجام داده، معتقد است که شرایط حاکم بر بازار در تعیین قیمت‌های نجومی برای برخی NFT ها نقش مهمی داشته است. در حالی که آشر اعتقاد دارد شاید برخی از این NFT ها واقعا ارزش هزینه‌ای که برای آنها پرداخت شده را نداشته باشند، اما این اتفاقات را یک نقطه عطف روانی مهم برای صنعت و موفقیت اکوسیستم کریپتوکارنسی می‌داند.
• استفان یانگ، بنیا‌ن‌گذار پلتفرم مالی غیرمتمرکز NFTfi مستقر در آفریقای جنوبی، که به کاربران امکان می‌دهد NFT خود را به عنوان وثیقه برای دریافت وام یا اعطای وام به سایر کاربران ارائه دهند، معتقد است ارزشی که برای NFT ها تعیین می‌شود تضمین شده و به جا است.
• کریگ روسو، مدیر نوآوری در Polyient Games نیز طی مصاحبه‌ای با کوین‌تلگراف اظهار داشت که استفاده از NFT ها در حوزه هنر دیجیتال و دیگر مجموعه‌های کلکسیونی نوک پیکان است و زمینه را برای رشد بیشتر فضا فراهم می‌کند:

NFT ها یک کلاس دارایی بسیار گسترده هستند که می‌توانند برای موارد متعددی مورد استفاده قرار گیرند. من معتقدم که هیجان ایجاد شده مانعی برای رشد در این زمینه نیست.

ظهور کاربردهای بیشتر برای NFT ها

در حالی که NFT های هنری و کلکسیون‌های دیجیتالی توجه بیشتر حوزه کریپتوکارنسی را به خود جلب کرده، به نظر می‌رسد در ماه‌ها و سال‌های آینده پیشرفت‌ها و موارد استفاده بیشتری در این زمینه پیدا شود. ممکن است به مرور زمان NFT ها سرانجام به صنایع مختلف از جمله خدمات مالی و فناوری راه پیدا کنند.

به عنوان مثال می‌توان اسناد مالی، از جمله فاکتورها، سفارشات خرید و اطلاعات اصلی را به NFT تبدیل کرد تا انجام اموری مانند مدیریت تدارکات برای زنجیره تأمین مالی تسهیل شود. همچنین می‌توان از NFT ها به عنوان بیمه و همچنین اوراق بهادار استفاده شود.

یانگ به این نکته نیز اشاره کرد که NFT ها در ساده‌ترین شکل فقط «اشیای دیجیتالی منحصر به فرد» هستند اما ارزش‌های مالی زیادی که بخاطر آن‌ها در اکوسیستم قفل می‌شود، می‌تواند موارد استفاده از این دارایی‌ها را افزایش دهد:

هرچه پول بیشتری در فضای NFT ها قفل شود، امکان استفاده از آن‌ها به عنوان دارایی‌های مالی مفید بیشتر می‌شود و افزایش امکان استفاده از NFT ها نیز باعث ارزشمندتر شدن آن‌ها می‌شود. طی سال‌های آینده با بهبود امکانات بلاکچین و افزایش نفوذ کریپتوکارنسی‌ها در بازار، شاهد رشد بیشتر NFT خواهیم بود.

وی در ادامه خاطرنشان کرد که فضای استفاده از NFT ها بسیار وسیع است و این حوزه پتانسیل این را دارد که علاوه بر به کارگیری در حوزه‌های هنری، کلکسیون‌ها و بازی‌ها به موارد بیشتری مانند عضویت و فروش بلیط باشگاه‌ها، قراردادهای مالی، توکن سازی کالاهای دنیای واقعی، اعطای حق مالکیت معنوی و حق ثبت اختراع، گسترش یابد.

آشر نیز به این نکته اشاره کرد که هنوز تحقیقات زیادی در زمینه استفاده از NFT ها برای قراردادهای مالکیت صورت نگرفته اما این کاربرد می‌تواند به یک مورد استفاده مهم برای توکن‌های غیر قابل تعویض تبدیل شود و در همین حین نیز صنایع هنری و بازی‌ها به این رشد دامن خواهند زد.

در انتها باید به اظهارات روسو اشاره کنیم که معتقد است مهمترین نقطه عطف در رشد بازار NFT معطوف به بازی‌ها و امور مالی غیرمتمرکز خواهد بود: 

اکنون درک بازار از NFT چیزی است که می‌توانید آن را بخرید، بفروشید و یا برای خودتان نگه دارید. در مرحله بعدی و پس از رشد بیشتِر این حوزه، می‌توانید با NFT ها همان کاری را انجام دهید که در حال حاضر با کلاس‌های دارایی می‌توانید انجام دهید.

همان‌طور که این متخصصان اظهار داشتند، به احتمال زیاد NFT ها مانند فناوری بلاکچین روز به روز شاهد رشد بیشتری خواهند بود و برای رخ دادن این اتفاق فقط کمی زمان لازم است.