آخرین به‌روزرسانی: ۱ اردیبهشت ۱۳۹۹
حدود ۱۰ سال پیش و با ایجاد بیت کوین، به مردم این امکان داده شد تا بدون نیاز به دولت برای مدیریت سیستم مالی، بتوانند ارزهای دیجیتال را جا به جا کنند. از این حیث، بیت کوین و شبکه بلاکچین، آغازی بر جدایی پول و عملیات مالی از دولت‌ها بود.
پس از بیت کوین، اتریوم، ریپل و سایر آلت کوین‌های معروف، این نوبت فیسبوک است که ارز دیجیتال خود را به دنیا عرضه کند.
تصمیم فیسبوک برای ایجاد یک ارز دیجیتال جهانی که مبتنی بر فناوری بلاکچین بوده و امکان استفاده‌ی آسان داشته باشد، به معرفی ارز دیجیتال لیبرا انجامیده است.
البته، این تصمیم فیسبوک که در ادامه روندهای طی شده توسط بیت کوین و ۱۵۰۰ آلت کوین دیگر است، چندان هموار نخواهد بود؛ اما به هر حال، معرفی ارز دیجیتال لیبرا توسط فیسبوک، ممکن است ایجاد تحول در مناسبات مالی دنیای دیجیتال را سرعت ببخشد.
این مقاله، با بررسی تمام زوایای موجود در مورد ارز دیجیتال لیبرا، تلاش می‌کند تا به سوالات بنیادی مهمی پاسخ بگوید:
ارز دیجیتال لیبرا چطور کار می‌کند؟
آیا ارز دیجیتال لیبرا در دسته‌ی ارزهای دیجیتال غیر متمرکز قرار می‌گیرد؟
چه کسانی قیمت لیبرا کوین را کنترل می‌کنند؟
احتمال رشد قیمت ارز دیجیتال فیسبوک تا چه اندازه است؟
و…
فهرست
۱- ارز دیجیتال فیسبوک چیست؟
ارز دیجیتال فیسبوک که لیبرا (Libra Coin) نام دارد، یک ارز دیجیتالی مبتنی بر Blockchain است که از طریق ذخیره ارزهای متمرکزی مثل دلار آمریکا پشتیبانی می‌شود.
این بدان معناست که لیبرا هم همچون ارزهای دیجیتالی با ثباتی مثل تتر (Tether)، برخلاف بیت کوین، نوسانات قیمتی کمی دارد.
در واقع، هر لیبرا کوینی که توسط فیسبوک وارد بازار می‌شود، با میزان مشابهی از ارزهای فیات، در یک صندوق ذخیره مرکزی پشتیبانی می‌شود.
همچنین مدیریت لیبرا، به تنهایی برعهده‌ی فیسبوک نیست. بلکه حدود ۱۰۰ نماینده‌ی دیگر از شرکت‌های بزرگ و حتی غیر انتفاعی در این صندوق ذخیره مرکزی حق تصمیم‌گیری در مورد ارز دیجیتال لیبرا را دارند.
ایده‌ی اصلی خلق ارز دیجیتال لیبرا، ساخت یک ارز دیجیتال جهانی است که بتواند توسط هر کسی، برای خرید هر چیزی و در هر گوشه‌ای از جهان مورد استفاده قرار بگیرد تا به حداقل‌سازی هزینه‌ی تراکنش‌ها و زمان‌های هدر شده توسط سیستم مالی کنونی بیانجامد.
در حال حاضر، بیش از ۱.۷ میلیارد نفر در دنیا، هیچ حساب بانکی ندارند؛ این موضوع باعث شده تا ارز دیجیتال لیبرا، دست به ارائه‌ی یک سیست مالی دیجیتال و غیر متمرکز بزند تا هم استفاده از آن آسان باشد و هم نیازی به پشتیبانی‌های فیزیکی همچون بانک‌ها نداشته باشد.
فیسبوک ادعا می‌کند که شبکه‌های بلاکچینی فعلی در تلاش هستند تا با عبور از حکومت‌ها، شفافیت کمتر در عملکردشان را به تصویب برسانند؛ در حالی که فیسبوک در تلاش است تا با ایجاد شفافیت، اعتماد همه را کسب کند.
۲- لیبرا چطور اداره می‌شود؟
ارز دیجیتال لیبرا، توسط یک انجمن غیر انتفاعی و مستقل اداره خواهد شد. انجمنی که فیسبوک تلاش می‌کند حداقل از ۱۰۰ عضو مجزا تشکیل شود و دفتر مرکزی آن در شهر ژنو کشور سوئیس خواهد بود. جایی که انجمن لیبرا، در مورد تمام برنامه‌های توسعه‌ای آتی این ارز دیجیتال جدید و جهانی تصمیم‌گیری خواهد کرد.
تمام اعضای این انجمن، از یک رای برخوردار خواهند بود. در نتیجه، اگر تصمیم به انجام یا انجام ندادن موضوع خاصی در میان باشد، به دو سوم کل آرای این افراد نیاز است.
در حال حاضر (بهمن ۹۸)، انجمن ارز دیجیتال لیبرا، حدود ۳۰ عضو دارد که وظیفه تصمیم‌گیری و تایید تراکنش‌ها را به عهده دارند. انجمنی که اولین عضو شرکت‌کننده در آن، شرکت بزرگ PayPal است.
نکته‌ی جالب دیگری که وجود دارد این است که تمام این اعضای موسس، برای عضویت در انجمن لیبرا و تایید تراکنش‌های این رمزارز دیجیتالی، چیزی در حدود ۱۰ میلیون دلار به فیسبوک پرداخت کرده‌اند.
این وجوه در ابتدا برای شروع فعالیت‌ها و عرضه اولیه لیبرا کوین مورد استفاده قرار می‌گیرد و پس از آن، فیسبوک همانند دیگر اعضای انجمن لیبرا، حق و اختیار خواهد داشت.
۳- شبکه بلاکچین لیبرا
رمزارز لیبرا، بر روی یک شبکه بلاکچین اختصاصی به نام Libra Blockchain کار خواهد کرد. این شبکه بلاک چین، از یک زبان برنامه نویسی جدید تحت عنوان Move استفاده خواهد کرد. زبان برنامه نویسی خاصی که استفاده از قراردادهای هوشمند در شبکه بلاک چین لیبرا را بسیار تسهیل خواهد کرد.
تا به امروز، استفاده از مکانیسم‌های اثبات کار (Proof of work) و اثبات سهام (Proof of Stack) برای تایید مبادلات سیستم به گوش می‌رسد اما گویا این ارز دیجیتال، تحت عنوان پروتکل اجماع LibraBFT کار خواهد کرد.
فیسبوک ادعا می‌کند که حتی اگر یک سوم نودهای اعتبارسنجی این شبکه از کار بیفتد، کماکان حدود ۱۰۰۰ تراکنش در ثانیه به انجام خواهد رسید.
این یعنی، همچون شبکه بلاکچین بیت کوین، افراد عادی و ماینرها، نمی‌توانند به عنوان نودهای تایید کننده تراکنش‌ها فعالیت کنند؛ چرا که تمام این وظایف به انجمن مرکزی لیبرا سپرده شده است.
این یعنی فرآیند تایید تراکنش‌های لیبرا، در یک مکان فیزیکی، کاملا متمرکز شده است. عملی که افراد زیادی آن را با ذات تکنولوژی بلاک چین در تعارض می‌دانند.
نکته‌ی دیگر اینکه، کد شبکه بلاکچینی لیبرا، منبع باز (Open Source) بوده و توسط هر کسی قابل استفاده است. این یعنی همه می‌توانند از طریق زبان برنامه‌نویسی Move، قراردادهای هوشمند دلخواهشان را روی شبکه بلاک چین لیبرا بسازند.
همچنین، شبکه بلاک چین Libra، برای تضمین شفافیت تراکنش‌ها،هر تراکنش را در شبکه بلاکچینی خود به نمایش می‌گذارد تا یکپارچگی سوابق تراکنش‌ها را حفظ کند.
همچنین، فیسبوک با جدا کردن فعالیت افراد در شبکه بلاک چین لیبرا از فعالیت آن‌ها در شبکه اجتماعی فیسبوک، ادعا می‌کند که از اطلاعات تراکنش‌های افراد برای فعالیت‌های بازاریابی، تبلیغات و یا فروش اطلاعات استفاده نخواهد کرد. به همین علت، استفاده از اپلیکیشن کیف پول لیبرا، ارتباطی با پروفایل فیسبوک افراد نخواهد داشت.
۴- لیبرا کوین چطور کار می‌کند؟
لیبرا کوین، یک دارایی دیجیتال خواهد بود که به عنوان یک ارز جهانی مورد استفاده افراد مختلف قرار گرفته و انجمن لیبرا اطمینان حاصل خواهد کرد که قیمت آن از ثبات بالایی برخوردار باشد.
این انجمن در نظر دارد تا از دارایی‌های استاندارد معادلی مثل اوراق قرضه دولتی، طلا و هر ارز فیات کم نوسان دیگری همچون دلار آمریکا و ین ژاپن برای پشتیبانی از لیبرا کوین استفاده کند.
البته ممکن است قیمت لیبرا فیسبوک، کمی نوسان داشته باشد، اما این نوسان، در مقایسه با رمزارزهایی مثل بیت کوین، اتریوم و لایت کوین، بسیار ناچیز خواهد بود.
این امکان وجود دارد تا لیبرا کوین را به هر ارز فیات دیگری که توسط بانک‌های مرکزی ارائه شده تبدیل کرد. اما برای این تغییر، همچون هر ارز دیجیتال دیگری، نیاز به یک کیف پول ارز دیجیتال خواهید داشت.
اما در این مورد، فیسبوک کیف پول ارز دیجیتال مخصوصی را به کاربران ارائه کرده است. کیف پول جدید که Calibra نام دارد.
کیف پول Calibra قرار است همکاری نزدیکی با پیام رسان واتس‌اپ، فیسبوک مسنجر و شبکه اجتماعی اینستاگرام داشته باشد و به کاربران اجازه‌ی استفاده‌ی راحت از این کیف پول در برنامه‌های زیر مجموعه فیسبوک داده شود.
البته، این کیف پول، در جهت ایجاد شفافیت قانونی، قبل از استفاده از شما می‌خواهد تا یک مدرک شناسایی دولتی، به همراه تصویر خود را ارسال کنید.
۵- درآمد فیسبوک از لیبرا به چه شکلی است؟
هیچ خدمت یا محصولی رایگان نخواهد بود، حتی اگر فراگیری و اجرای آن خدمات، در گرو حمایت مردمی باشد.
یکی دیگر از وظایف انجمن مرکزی لیبرا، معرفی محصولات جدید حول محور شبکه بلاک چین لیبرا وارز دیجیتال لیبرا است.
برای به دست آوردن این خدمات و محصولات، شما باید مبلغی را از طریق کیف پول کالیبرا یه انجمن بپردازید.
همچنین، با ورود هر لیبرا کوین به بازار، معادل آن در صندوق انجمن مرکزی لیبرا ارز فیات واریز می‌گردد. ارزهای فیاتی که تحت این صندوق، در اوراق قرضه دولتی، طلا و سایر دارایی‌های سرمایه‌ای، سرمایه‌گذاری می‌گردد. در واقع، پشتوانه‌ای که برای ارز دیجیتال لیبرا در نظر گرفته شده است، به نوعی سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود که اعضای انجمن لیبرا به انجام می‌رسانند.
البته، راه‌های غیر مستقیم دیگری هم از تبلیغات تا کسب درآمد به عنوان درگاه پرداختی، برای درآمدزایی فیسبوک از ارز دیجیتال لیبرا تعیین شده است.
۶- رشد لیبرا در آینده چطور خواهد بود؟
در حال حاضر، فیسبوک حدود ۲.۳۸ میلیارد نفر کاربر فعال در جهان دارد. این عدد جدا از کاربرانی است که در شرکت‌های تابعه فیسبوک فعالیت دارند. برای مثال، پیام رسان واتس‌اپ در حال حاضر به تنهایی ۲ میلیارد کاربر فعال دارد.
علاوه بر این، حدود ۳۵ میلیون کیف پول ارز دیجیتال، در حال فعالیت در سراسر جهان هستند.
در واقع می‌توان ادعا کرد که با معرفی ارز دیجیتال لیبرا توسط فیسبوک، دسترسی و دانش حدود ۲ میلیارد نفر کاربر فعال فیسبوک به حوزه کریپتوکارنسی‌ها، به کلی دگرگون خواهد شد.
این بدان معناست که با معرفی و فراگیری ارز دیجیتال فیسبوک، نه تنها سیستم مالی سنتی به چالش کشیده می‌شود بلکه وضعیت حال‌حاضر فناوری بلاکچین نیز بهبود پیدا خواهد کرد.
از این نظر، صاحب‌نظران بسیاری، آینده‌ی لیبرا فیسبوک را رو به رشد متصور می‌شوند.
۷- جوانب مثبت و منفی لیبرا و رقابت با ریپل و استلار
طبق زمان‌بندی ارائه شده در وایت پیپر لیبرا، این ارز دیجیتال جذاب، در یک چهارمِ دومِ سال ۲۰۲۰ رسما معرفی خواهد شد.
با این‌حال، گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره این رمزارز جدید ارائه می‌شود.
مارک زاکربرگ، بنیانگذار فیسبوک در یک سخنرانی در مورد لیبرا اذعان داشت:
من نمی‌دانم که لیبرا واقعا کار خواهد کرد یا نه، اما بسیار مهم است که چیزهای جدید را امتحان کنیم.
با این‌حال، اصلی‌ترین نگرانی که در مورد لیبرا وجود دارد، عدم تمرکززدایی کامل و مدیریت آن توسط ۱۰۰ عضو انجمن مرکزی لیبرا است.
این موضوع باعث شده تا افرادی به صراحت این ارز دیجیتال را یک ارز فیات که به جای شکل کاغذی و فلزی، شکل دارایی دیجیتال به خود گرفته است معرفی کنند.
از طرفی، خرید ارز لیبرا برای سرمایه‌گذاری، با توجه به نکاتی که بالاتر در مورد کم نوسان بودن قیمت این ارز دیجیتال گفته شد، چندان هوشمندانه به نظر نمی‌رسد. مگر اینکه هدفتان از خرید ارز لیبرا، خرید کالاهای دیگر و انتقال وجوه باشد.
نکته دیگری که وجود دارد، اگر با توجه به کاربران فعلی شبکه فیسبوک و شرکت‌های تابعه‌اش، ارز دیجیتال لیبرا با اقبال عمومی خوبی مواجه شود، ارزهای رقیبی همچون ریپل (Ripple) و استلار (Stellar) ممکن است از دور بازی خارج شوند.
ریپل و استلار ارزهای رمزنگاری شده‌ای هستند که قیمت آن‌ها همچون سایر ارزهای دیجیتال نوسان دارند اما هدفی مشابه با لیبرا فیسبوک را در سر می‌پرورانند.
البته ریپل هم زیر نظر Ripple Lab و استلار هم زیر نظر یک سازمان غیرانتفاعی اداره می‌گردد؛ اما اینکه کدام یک در این مسابقه‌ی جهانی گوی سبقت را از دیگران خواهد ربود را باید در آینده نظاره کرد.