آخرین به‌روزرسانی: ۴ اسفند ۱۴۰۰
دیفای (Defi) یک مفهوم نوین در بازارهای مالی غیرمتمرکز است. اولین بار ایده‌ی سازوکارهای مالی غیرمتمرکز توسط بیت کوین به جهان عرضه شد اما با رشد روزافزون فناوری بلاکچین و عرضه‌ی پروژه‌های متنوع در این حوزه کم‌کم ایده‌ی Defi پا گرفت.
قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) امکان استفاده از دیفای را فراهم می‌کنند. این پروتکل‌ها با ساماندهی اپلیکیشنهای غیرمتمرکز، استفاده از دیفای را برای کاربران تسهیل می‌کنند. اما دیفای به چه معناست و مهم‌ترین توکنهای آن کدام‌اند؟ در ادامه این مقاله با بیتستان همراه باشید
فهرست
آشنایی با تامین مالی غیرمتمرکز (DeFi) و مهم‌ترین توکنهای دیفای
تامین مالی غیرمتمرکز (Decentralized finance) که به اختصار Defi نامیده می‌شود، یک پروتکل مالی بر بستر بلاکچین است که هدف آن ارائه‌ی خدمات مالی سنتی مانند تجارت، وام، سهام و … در قالب بسترهای نوین بلاکچینی است.
اولین بستر ارائه‌دهنده‌ی دیفای، بلاکچین اتریوم بود. اما امروزه با رشد بلاک‌چین‌های غیرمتمرکز، اکوسیستم دیفای (Defi) بر بستر بلاک‌چین‌های مختلفی مانند سولانا (Solana)، فانتوم (Fantom)، آوالانش (Avalanche) و … وجود دارد.
برای آشنایی بیشتر با بلاک‌چین‌های دنیای کریپتوکارنسی این مطلب را مطالعه کنید
سازوکار Defi
دسترسی به دیفای (Defi) از طریق اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (Dapps) صورت می‌گیرد. عموم این اپلیکیشن‌ها بر بستر بلاکچین اتریوم قرار دارند و توسط قراردادهای هوشمند اداره می‌شوند. البته همانطور که گفته شد، امروزه بلاک‌چین‌های بیشتری از اپلیکیشنهای غیرمتمرکز و دیفای مانند اکوسیستم فانتوم، سولانا و … پشتیبانی می‌کنند.
اپلیکیشنهای غیرمتمرکز بعنوان راه‌های ارتباطی با دیفای کاربردهای فراوانی دارند. اکثر این اپلیکیشن‌ها از مزیت‌های دیفای مانند قابلیت وام دادن (Loan)، قرض گذاشتن توکن‌ها (Lending) و… بهره می‌برند.
معرفی اجزای دیفای
دیفای هم مانند همهی پروتکل‌های تامین مالی، از یک سری اجزای مشخص تشکیل شده است.
۱. استیبل‌کوین‌ها: در نقل و انتقالات مالی اکوسیستم دیفای بسیار پرکاربرد هستند.
۲. نرم‌افزار: قراردادهای هوشمند که قطعه کدهایی هستند که زیرساخت نرم‌افزاری دیفای را فراهم می‌کنند.
۳. سخت‌افزار: دیفای در بستر بلاکچین قرار دارد و نیازمند زیرساخت‌های سخت‌افزاری برای اجرای نرم‌افزارها است.
مزیت‌های دیفای
-
دسترسی بدون محدودیت
دیفای‌ها پلتفرم‌های کاملا غیرمتمرکز هستند که هیچ نیازی به باز کردن حساب یا تایید هویت در آن‌ها وجود ندارد. تنها با ساخت یک کیف‌پول می‌توانید بدون محدودیت به این تکنولوژی دسترسی داشته باشید.
-
انعطاف‌پذیر
در بستر دیفای بدون نیاز به کسب اجازه از مرجعی بالاتر، می‌توانید دارایی‌های دیجیتال خود را جابه‌جا کنید و نیازی به معطل ماندن برای تایید تراکنش‌ها وجود ندارد.
-
سریع
سیستم دریافت پاداش‌ها و تایید تراکنش‌ها در دیفای بسیار سریع صورت می‌گیرد.
-
شفافیت
دیفای کاملا غیرمتمرکز بوده و همه چیز در آن بصورت شفاف صورت می‌گیرد. همهی کاربران می‌توانند بدون محدودیت تمامی تراکنش‌ها را مشاهده و پیگیری کنند.
کاربردهای دیفای Defi
-
قرض دادن و دریافت پاداش (Lending Crypto)
در دیفای (Defi) کاربران می‌توانند به سادگی رمزارزهای موردنظرشان در این بستر به کاربران دیگر قرض دهند و در عوض بعنوان پاداش به آن‌ها درصدی از کارمزد معاملات تعلق می‌گیرد.
-
وام گرفتن (Loan)
در دیفای می‌توانید در قالب رمزارزها از اپلیکیشنهای غیرمتمرکز مختلف وام دریافت کنید. این فرایند در لحظه اتفاق می‌افتد و هیچ‌گونه معطلی یا نیاز به تایید حساب و اموری از این دست ندارد.
-
ترید کردن (Trading)
در بستر دیفای برای برخی آلت‌کوین‌ها قابلیت معامله همتا به همتا (Peer-To-Peer) وجود دارد. با استفاده از این قابلیت می‌توانید بدون واسطه با کاربران دیفای به معامله بپردازید.
-
معاملات آتی (derivatives)
در دیفای می‌توانید روی برخی دارایی‌های دیجیتال معاملات شورت (Short) یا لانگ (Long) بگیرید. این قابلیت البته برای تمام رمزارزها فراهم نیست اما بسته به پلتفرم انتخابی، می‌توانید روی آلت‌کوین‌های ارائه شده توسط آن، معاملات کوتاه مدت انجام دهید.
نقش قراردادهای هوشمند در DeFi
قراردادهای هوشمند (Smart Contract) پروتکل‌های برنامه‌نویسی هستند که در بستر بلاکچین اجرا می‌شوند و کارهایی مانند ثبت اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (Dapp) و امور تامین مالی دیفای را تسهیل می‌کنند.
کاربران بلاک‌چین‌ها با بهره‌گرفتن از قابلیت قراردادهای هوشمند می‌توانند بدون اتلاف وقت و امور زمانبر معمول، اپلیکیشنهای Dapp خود را در بستر بلاک‌چین‌ها به ثبت برسانند و کار خود را شروع کنند.
در واقع اصلی‌ترین هدف از استفاده از قراردادهای هوشمند در دیفای، حذف شخص ثالث و کاغذبازیهای معمول امور مالی است. قراردادهای هوشمند که در بستر بلاکچین ذخیره شده‌اند قطعه کدهایی هستند که بدون نیاز به مرجع بالاتر و تنها با تکیه بر دانش برنامه‌نویسی این امور را ممکن می‌کنند.
معرفی مهم‌ترین ارزهای دیفای
-
پلتفرم Curve و توکن CRV
Curve یک صرافی غیرمتمرکز (Dex) است که برای تبدیل استیبل‌کوین‌های مختلف کاربرد دارد. این صرافی از اجزای اصلی اکوسیستم تامین مالی غیرمتمرکز (DeFi) اتریوم است. Curve یکی از بزرگترین صرافی‌های غیرمتمرکز با بیشترین میزان دارایی بلوکه شده در فضای بلاکچین است.
-
پروژه Terra با توکن بومی LUNA
پروژه Terra با توکن اصلی (LUNA) بستری جدید و روبه‌رشد برای تامین مالی غیرمتمرکز است که در بازه‌ای کمتر از یک‌سال سرمایه کلانی را بخود جذب کرده است. استیبل‌کوین اصلی این پروژه با نام UST توانسته حجم معاملات بالایی را در بازار رمزارزها بخود اختصاص دهد.
-
پلتفرم Avalanche و توکن AVAX
این پلتفرم در مدت بسیار کوتاهی توانسته نام خود را بعنوان بزرگترین رقیب دیفای اتریوم در دنیای بلاکچین بر سر زبان‌ها بیندازد. هزینه‌ی تراکنش آن بسیار پایین‌تر از اتریوم بوده و سرعت بسیار بالاتری دارد.
-
اکوسیستم Fantom با توکن FTM
فانتوم یکی از مهم‌ترین پروژه‌های دنیای بلاکچین است که افکار انقلابی بزرگی در سر دارد. یکی از اصلی‌ترین اهداف تیم فانتوم گسترش پروژه‌های دیفای است. بیش از ۸۰ اپلیکیشن غیرمتمرکز بر بستر فانتوم توسعه داده شده‌اند.
-
شبکه Oasis Network با توکن بومی ROSE
شبکه Oasis برای تسهیل گسترش پروژه‌های دیفای بوجود آمده است. تفاوت این شبکه با پلتفرم غیرمتمرکز اتریوم در محرمانه‌بودن اطلاعات کاربران است. تراکنش‌های این شبکه شفاف نیستند و قابلیت پیگیری توسط افراد خارج از شبکه وجود ندارد.
چالش‌های دیفای
-
هزینه تراکنش بالا
از آنجایی که بسیاری از اپلیکیشنهای غیرمتمرکز روی بستر اتریوم قرار دارند هزینه‌ی ثبت و تراکنش‌های آن‌ها سنگین است. درحال حاضر اصلی‌ترین بستر دیفای اتریوم است اما بلاک‌چین‌های دیگر مانند آوالانش هزینه‌ی تراکنش‌های پایین‌تری دارند.
-
نقدشوندگی پایین
اپلیکیشنهای غیرمتمرکز عموما نقدشوندگی پایینی دارند و بازار چندان خوبی برای خرید و فروش رمزارزها نیستند. بخاطر نوظهور بودن این بازار و حجم کم سرمایه، قیمت‌های آن‌ها منطبق با قیمت لحظه‌ای بازار رمزارزها نیست.
-
عدم وجود مرجع برای رسیدگی
در دیفای بدلیل استفاده از قراردادهای هوشمند، هیچ مرجع رسمی برای پیگیری شکایات و خطاهای پیش آمده وجود ندارد و در صورت انجام یک اشتباه ساده ممکن است دارایی شما از دست برود.
کدام کیف‌پول‌ها از توکنهای دیفای پشتیبانی می‌کنند؟
-
کیف‌پول متامسک MetaMask
-
کیف‌پول کوین‌بیس CoinBase Wallet
-
کیف‌پول گنوسیس Gnosis
-
کیف‌پول تراست‌ولت TrustWallet
-
کیف‌پول آرژنت Argent
برای آشنایی بیشتر با کیف‌پول‌های ارز دیجیتال این مطلب را مطالعه کنید
کسب درآمد از توکنهای دیفای بااستفاده از قابلیت Yield Farming
Liquidity mining که Yield farming هم نامیده می‌شود، قابلیتی برای کسب درآمد از طریق وام دادن در بستر دیفای است. وام‌دهندگان با قرض‌دادن توکن‌ها به کاربران اپلیکیشنهای غیرمتمرکز می‌توانند بعنوان پاداش درصدی از کارمزد معاملات را دریافت کنند. برای کسب درآمد و دریافت پاداش از طریق Yield farming باید ارزهای دیجیتال خود را در اپلیکیشنهای غیرمتمرکز دیفای بلوکه کنید.
Yield farming دقیقا مانند سپردهگذاری در بانک‌‌ها است با این تفاوت که سازوکار آن کمی پیچیده‌تر است و از طرفی ریسک کلاهبرداری هم در این حوزه کم نیست. افرادی که نقدینگی مورد نیاز اپلیکیشنهای دیفای را تامین می‌کنند LP (Liquidity Providers) نامیده می شوند. این افراد با سپرده گذاشتن توکن یا کوین‌های خودشان در استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) بعنوان پاداش، APY یعنی سود سالانه دریافت می‌کنند. البته درصد این سود بسته به نوع اپلیکیشن و استخر انتخابی متفاوت است.
آینده توکنهای Defi
تامین مالی غیرمتمرکز (دیفای) یک ایده‌ی نوپا است که هنوز راه بسیار طولانی‌ای در پیش دارد. حوزه دیفای هنوز در حال تکامل و جذب سرمایه است. در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ سرمایه عظیمی به این حوزه سرازیر شد و نام دیفای را بر سر زبان‌ها انداخت.
یکی از فورک‌های اصلی اتریوم که در آینده نزدیک کامل خواهد شد اتریوم لایه ۲ خواهد بود. این فورک مصرف انرژی اتریوم را ۹۹ درصد کاهش خواهد داد و گام مهمی برای تبدیل مکانیسم اتریوم از Proof-Of-Work به مکانسیم Proof-Of-Stake خواهد بود. هم‌چنین با ارایه‌ی این فورک انتظار می‌رود هزینه‌ی تراکنش‌های دیفای هم بسیار مناسب‌تر شود.